Cengerli Kilimi Tarihçesi;
Orta Asya’dan Horasan yöresine ve Selçuklu döneminde de Horasandan göç ederek Erzincan Refahiye bölgesine yerleşen Oğuz Boyları bölgeye ciddi kültür mirasları bırakmışlardır. Oğuz Boylarının önemli geçim kaynağı olan kendilerine özgü halı, kilim, keçe gibi el sanatları aynı zamanda da bir kültür varlığı olarak günümüze kadar süregelmiştir.
Cengerli Kilimi Örnekleri
1071 Malazgirt Savaşı ile Anadolu’nun kapısını aralayan Türkmen boylarının Anadolu’da çeşitli bölgelere yerleştiğini tarih kitapları bizlere aktarmaktadır. Bu Türkmen boylarının bir kısmı aynı zamanda göç güzergahı olan Erzincan bölgesinde yerleşmiş ve bölgede ciddi miraslar bırakmıştır.
Anadolu’nun birçok bölgesine yerleşen Oğuz Boylarından Erzincan yöresine, Avşarların Avşarözü ve Kayı Boyları yerleşerek bölgede hüküm sürmüşlerdir.
Avşarların Avşarözü boyunun 1132 yılında, Osmanlı Devleti’nin temelini atan Kayı boyunun ise 1221 yılında yerleştiği tarihi kaynaklarla sabittir.
Her iki boyun da coğrafi şartları yaşamlarına uygun olan Erzincan’ın Refahiye havzasında yerleştiğini ve günümüze kadar intikal eden birçok miraslar bıraktığına şahidiz. İşte bu kültür mirasları içerisinde önemli bir yere sahip olan Cengerli Kilimi;
Osmanlı arşivlerini incelediğimizde, o döneminin önemli birçok kilim ve halılarının içerisinde de Cengerli Kilimi ismiyle yer almış ve bir kültür mirasımız olarak da günümüze kadar süregelmiş önemli değerlerimizden biridir.
Tarihi çok eskilere dayanan Erzincan Cengerli Kiliminin oğuz boylarında dokunan bir kilim olduğu kaynaklardan da anlaşılmaktadır.
Refahiye’nin birçok köyünün yanı sıra Cengerli Köyünde de yaşatılan kilim kültürünün yöreye Oğuz Boyları ile geldiğinin en bariz örneği motiflerden anlaşıldığı gibi, bölgenin daha eskilere dayanan tarihi, İlk Tunç, Demir Çağ (Urartu) ve Orta Çağ̆ Dönemleri incelendiğinde bu kültüre rastlanmaması Cengerli Kilimi’nin yol haritasını ve tarihçesini önümüze koymaktadır.
Bu sebeple Cengerli Kilimi öz kültürümüzün bir ürünü olduğu gibi, Türklerin geleneksel yaşantılarıyla birlikte gelişen halı ve kilim dokuma, aynı zamanda da yörelerdeki halkın geçim kaynağı olmuştur.
Bunun yanı sıra halı ve kilim dokuma, Türklerin kültür yapısını yansıtan en önemli sanat kolu olmasının yanında, yeri gelmiş kışın soğuktan korunmak için kapı boşluklarına asılmış, bazen yatak, yorgan, bazen yer örtüsü, çadır perdesi, bazen seccade ya da minder, bazen duvara asılan süs eşyası, heybe ve çuval olarak da kısacası günlük yaşamın her alanında kullanılan bir eşyası olmuştur.